میکروتیک چیست؟

در پاسخ به این سوال که میکروتیک چیست، باید بگوییم که میکروتیک (MikroTik) یکی از برترین شرکت‌های تولیدکننده تجهیزات و نرم‌افزارهای شبکه است و با ارائه سیستم‌عامل MikroTik RouterOS ساخته‌شده بر پایه لینوکس و سخت‌افزارهای اختصاصی RouterBOARD امکان راه‌اندازی و مدیریت شبکه‌های کوچک و بزرگ را فراهم می‌کند. با نصب این سیستم‌عامل روی سخت‌افزارها یا رایانه‌های مبتنی بر x86 می‌توان به قابلیت‌های مختلفی دست پیدا کرد. شرکت میکروتیک با ارائه باکیفیت‌ترین و مقرون‌به‌صرفه‌ترین تجهیزات در بازار تجهیزات شبکه به جایگاه ویژه‌ای دست پیدا کرده است. در این مقاله قصد داریم اطلاعات بیشتری درباره تاریخچه و محصولات میکروتیک ارائه دهیم.

تاریخچه

همان‌طور که در مقدمه نیز اشاره کردیم میکروتیک نام شرکتی واقع در لتونی است که در زمینه تولید تجهیزات شیکه رایانه‌ای و مخابرات بی‌سیم فعالیت دارد و سیستم‌عامل میکروتیک (Mikrotik RouterOS) مهم‌ترین محصول آن به‌شمار می‌رود. دو دانشجو به نام‌های  آرنیس ریکستینز (Arnis Riekstins) و جان تالی (John Tully) که از دانشجویان دانشگاه MIT آمریکا بودند، در سال 1996 این شرکت را در لاتویا تاسیس کردند.

مهم‌ترین هدف از تاسیس شرکت میکروتیک این بود که تجهیزاتی هم‌رده با محصولات سیسکو را با پایین‌ترین قیمت ارائه دهد. سیستم‌عامل میکروتیک به‌عنوان اولین محصول این شرکت مسیریابی است که از طریق نگارش سیستم‌عامل لینوکس ساخته شده است. استفاده از این تکنولوژی همزمان با استفاده از استاندارد 802.11 در تکنولوژی وایرلس نیز اضافه شد.

محصولات میکروتیک

اولین سوالی که بعد از آشنایی با میکروتیک پیش می‌آید این است که محصولات میکروتیک چیست؟ این شرکت محصولات متنوعی در حوزه شبکه ارائه می‌دهد و هر یک از آن‌ها نقش بسیار مهمی در بهبود و توسعه زیرساخت‌های ارتباطی دارند. در ادامه  با محصولات میکروتیک آشنا خواهید شد:

روترها

 روترهای میکروتیک دستگاه‌های قدرتمندی هستند که برای مدیریت و مسیریابی ترافیک شبکه و هدایت داده‌های اینترنتی طراحی شده‌اند. این روترها با بهره‌گیری از سیستم‌عامل RouterOS، امکانات پیشرفته‌ای مانند فایروال، مدیریت پهنای باند و پشتیبانی از پروتکل‌های مسیریابی متعدد را فراهم می‌کنند. روتر میکروتیک در مدل‌های متنوعی به بازار عرضه می‌شوند و نیازهای مختلف کاربران از شبکه‌های خانگی تا سازمان‌های بزرگ را به‌خوبی پوشش می‌دهند. به‌عنوان مثال روتر میکروتیک مدل l009uigs rm برای استفاده در شبکه‌های کوچک تولید شده است.

روتربرد

روتربردهای میکروتیک بردهای سخت‌افزاری مستقلی هستند که به‌عنوان هسته مرکزی روترها عمل می‌کنند. این بردها با قابلیت نصب سیستم‌عامل RouterOS، امکان سفارشی‌سازی و توسعه شبکه را برای کاربران حرفه‌ای فراهم می‌کنند. روتربردها در ابعاد و پیکربندی‌های مختلفی تولید می‌شوند و در پروژه‌های متنوعی مانند روترهای سفارشی، اکسس پوینت‌ها و سیستم‌های بی‌سیم مورداستفاده قرار می‌گیرند.

آنتن‌های وایرلس

 شرکت میکروتیک مجموعه‌ای از آنتن‌های وایرلس یا بی‌سیم با کیفیت بالا را تولید می‌کند‌. این آنتن‌ها با هدف بهبود پوشش و کیفیت سیگنال در شبکه‌های بی‌سیم طراحی شده‌اند و در انواع مختلفی مانند رادیو میکروتیک، آنتن‌های امنی، سکتور و دیش عرضه می‌شوند.

آنتن‌های وایرلس با تجهیزات بی‌سیم میکروتیک سازگار هستند و استفاده از آن‌ها به بهبود عملکرد شبکه‌های وایرلس، افزایش برد و کاهش تداخلات کمک زیادی می‌کند. در صورت استفاده از رادیو میکروتیک و برای کارایی بهینه، امنیت شبکه و مدیریت آسان آن باید آموزش کانفیگ رادیو میکروتیک را یاد بگیرید.

اکسس پوینت‌ها

اکسس پوینت‌های میکروتیک دستگاه‌هایی هستند که امکان اتصال بی‌سیم را برای کاربران فراهم می‌کنند. این دستگاه‌ها با پشتیبانی از استانداردهای مختلف Wi-Fi و بهره‌گیری از سیستم‌عامل RouterOS امکاناتی مانند مدیریت کاربران، امنیت پیشرفته و تنظیمات متنوع شبکه را به کاربران ارائه می‌دهند. اکسس پوینت‌های میکروتیک در مدل‌های داخلی و خارجی تولید می‌شوند و در محیط‌های مختلفی مانند منازل، دفاتر کاری و فضاهای باز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

سوئیچ‌های شبکه

سوئیچ‌های میکروتیک یکی دیگر از محصولات این شرکت هستند و برای مدیریت و توزیع ترافیک در شبکه‌های کابلی طراحی شده‌اند. این سوئیچ‌ها با تعداد پورت‌های متنوع و قابلیت‌هایی مانند پشتیبانی از PoE، VLAN و مدیریت پیشرفته امکان ایجاد شبکه‌های پایدار و کارآمد را فراهم می‌کنند. سوئیچ‌های میکروتیک در مدل‌های مدیریتی و غیرمدیریتی عرضه می‌شوند و استفاده از آن‌ها شبکه‌های کوچک تا بزرگ کاربرد دارد. کاربران با استفاده از این محصولات شرکت میگروتیک می‌توانند شبکه‌هایی با کارایی بالا، امنیت مناسب و مدیریت آسان راه‌اندازی کنند و پاسخگوی نیازهای متنوع در حوزه‌های مختلف باشند.

سیستم عامل میکروتیک

سیستم عامل میگروتیک به‌عنوان مهم‌ترین محصول این شرکت به‌عنوان یک روتر شبکه طراحی شده و از طریق مجازی‌سازها روی سرورهای مجازی و کامپیوترهای شخصی نصب می‌شود. این سیستم‌عامل برای رقابت با سیستم‌عامل معروف IOS سیسکو ایجاد شد و به‌طور خاص برای مدیریت شبکه‌های پیچیده با استفاده از روترها و سوئیچ‌ها طراحی شده است. Mikrotik RouterOS امکانات متنوع و گسترده‌ای برای شبکه‌های سیمی و بی‌سیم فراهم می‌کند. این سیستم‌عامل از پروتکل‌های مختلفی مانند OSPF، BGP، و MPLS پشتیبانی می‌کند و در محیط‌های شبکه بزرگ و کوچک استفاده می‌شود. شرکت میکروتیک به‌عنوان یکی از معروف‌ترین شرکت‌های تولیدکننده دستگاه‌های شبکه محصولات سخت‌افزاری مانند روترها و اکسس‌پوینت‌ها را برای استفاده با سیستم‌عامل RouterOS تولید و به بازار عرضه می‌کند.

ویژگی ها

از مهم‌ترین ویژگی‌های سیستم‌عامل میکروتیک می‌توان به نیاز نداشتن به سخت‌افزار قوی، امکان نصب روی سیستم‌هایی با پردازنده ۶۴ بیتی، ۱۲۸ مگابایت رم و ۱۲۸ مگابایت حافظه ذخیره‌سازی، پشتیبانی از حافظه‌های جانبی مانند HDD، SSD و کارت میکرو از طریق رابط‌های IDE، SATA و USB، ارائه نسخه ویژه برای ماشین‌های مجازی، پشتیبانی از فوروارد لایه دوم مانند مش، بریج و WDS، پشتیبانی از پروتکل‌های مسیریابی OSPF، BGP و VPLS/MPLS، فایروال قدرتمند تا لایه هفتم، رمزنگاری WEP، WPA و WPA2، پشتیبانی از پروتکل‌های تونل‌زنی متعدد نظیر OpenVPN، PPTP، PPPoE و L2TP و پشتیبانی از IPv4 و IPv6 و غیره اشاره کرد.

کاربرد میکروتیک

سوال مهمی که پیش می‌آید این است که مهم‌ترین کاربردهای سیستم‌عامل میکروتیک چیست؟ این سیستم‌عامل به عنوان یک نرم‌افزار پیشرفته برای مدیریت و راه‌اندازی شبکه‌ها کاربردهای متعددی دارد. از مهم‌ترین کاربردها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• برقراری اتصال ایمن باسیم و بی‌سیم: سیستم‌عامل میکروتیک امکان ایجاد شبکه‌های امن با استفاده از پروتکل‌های مختلف را فراهم می‌کند.
• مسیریابی سریع و خودکار در شبکه: این سیستم‌عامل به‌صورت خودکار مسیرهای بهینه برای ارسال داده‌ها را شناسایی می‌کند.
• مدیریت پهنای باند و محدودکردن سرعت برای کاربران خاص: با استفاده از این قابلیت می‌توان به کاربران مشخص سرعت اینترنت محدودی را اختصاص داد.
• ایجاد فایروال قدرتمند: سیستم‌عامل میکروتیک امکان پیکربندی فایروال با تنظیمات پیشرفته را نیز فراهم می‌کند.
• راه‌اندازی سرور DNS و DHCP: با کمک این سیستم‌عامل می‌توان سرویس DNS و DHCP را برای مدیریت بهتر آدرس‌دهی به دستگاه‌ها در شبکه راه‌اندازی کرد.
• ایجاد شبکه خصوصی مجازی VPN: این سیستم‌عامل قابلیت راه‌اندازی شبکه‌های VPN را برای اتصال ایمن بین دستگاه‌ها امکان‌پذیر می‌کند.
• استفاده از هات‌اسپات: میکروتیک قابلیت ایجاد نقاط دسترسی Wi-Fi عمومی را به‌صورت هات‌اسپات فراهم می‌کند.
• نظارت بر شبکه: با این سیستم‌عامل می‌توان بر عملکرد و وضعیت شبکه نظارت کامل داشت.
• متعادل‌سازی بار ترافیکی: سیستم‌عامل میکروتیک امکان توزیع متوازن ترافیک بین چندین لینک اینترنتی را دارد.
• سرویس NAT و DNAT برای اختصاص یک IP عمومی به چندین کامپیوتر: با استفاده از این قابلیت می‌توان یک آدرس IP عمومی را برای چندین دستگاه در شبکه داخلی اختصاص داد.

تمام این ویژگی‌ها میکروتیک را به یک ابزار قدرتمند برای مدیریت و بهینه‌سازی شبکه‌ها تبدیل کرده‌اند.

امنیت

امنیت سیستم‌عامل میکروتیک (RouterOS) برای تأمین ایمنی و حفاظت از داده‌ها طراحی شده است. تعدادی از قابلیت‌های امنیتی مهم این سیستم‌عامل عبارتند از:

• فایروال پیشرفته: فایروال میکروتیک به‌صورت حالت‌مند کار می‌کند و می‌تواند بسته‌های داده را فیلتر کرده و نظارت دقیقی بر وضعیت شبکه داشته باشد. این فایروال امکان فیلتر بر اساس آدرس IP، پروتکل‌ها، محدوده آدرس‌ها، پورت‌ها و سایر پارامترهای شبکه را فراهم می‌آورد.
• پشتیبانی از VPN و تونل‌های ایمن: میکروتیک از انواع پروتکل‌های VPN برای برقراری ارتباطات ایمن در شبکه‌های عمومی و اینترنت پشتیبانی می‌کند. مهم‌ترین پروتکل‌ها عبارت‌اند از:  پروتکل IPSec: برای رمزنگاری بسته‌های داده، پروتکل‌های امنیتی ESP و AH برای تأمین یکپارچگی و رمزنگاری داده‌ها،  پروتکل‌های OpenVPN ، PPTP ، PPPoE و L2TP به‌عنوان پروتکل‌های تونل‌زنی نقطه‌به‌نقطه،   پروتکل‌های IPIP و EoIP تونل‌های ساده برای انتقال داده‌ها، پروتکل‌های 6to4 تونل‌های IPv6 در شبکه‌های IPv4، پروتکل‌های MPLS برای  پشتیبانی از VPNهای مبتنی‌بر MPLS.
• پشتیبانی از VLAN و IEEE802.1q: این ویژگی در سیستم‌عامل میکروتیک امکان تفکیک شبکه‌های مختلف را در یک شبکه فیزیکی مشترک فراهم می‌کند و امنیت بیشتری را به‌ویژه در شبکه‌های بزرگ فراهم می‌آورد.
• تونل اترنت (EoIP): این تکنولوژی خاص در سیستم‌عامل میکروتیک امکان ایجاد یک تونل اترنت بین دو روتر مجزا را از طریق کانکشن IP فراهم می‌آورد،. این ویژگی منحصربه‌فرد است و در ابزارهای مشابه یافت نمی‌شود.

این امکانات امنیتی میکروتیک را به انتخابی مناسب برای شبکه‌های حساس و مهم تبدیل کرده است.

لایسنس

لایسنس (License) یک مجوز قانونی است که به کاربران اجازه می‌دهد از نرم‌افزار یا سیستم‌عامل میکروتیک استفاده کنند. وجود لایسنس‌ها برای ارتقای ویژگی‌های سیستم‌عامل میکروتیک به سطوح مختلف ضروری است. این لایسنس‌ها در واقع تعیین می‌کنند که کاربر به کدام امکانات و قابلیت‌های سیستم‌عامل میکروتیک دسترسی خواهد داشت. برخی از لایسنس‌ها مانند لاسنس دمو به‌صورت رایگان در دسترس هستند؛ اما کاربران برای بهره‌برداری از ویژگی‌های پیشرفته‌تر باید لایسنس‌های بالاتر را خریداری کنند.

شرکت میکروتیک بخشی از درآمد خود را از طریق صدور لایسنس برای محصولات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری به‌دست می‌آورد. تمام محصولات سخت‌افزاری میکروتیک به‌طور پیش‌فرض دارای لایسنس هستند؛ اما همان‌طور که گفتیم در صورتی که بخواهید سیستم‌عامل RouterOS را روی کامپیوتر نصب کنید یا آن را به سطوح حرفه‌ای‌تر ارتقا دهید، باید لایسنس میکروتیک تهیه کنید.

جمع‌بندی

در این مقاله راجع‌به این که میکروتیک چیست و تاریخچه آن به چه صورت است صحبت کردیم و توضیح دادیم که این شرکت با تولید محصولاتی شامل سیستم‌عامل میکروتیک، روترها، روتربرد، آنتن‌های وایرلس، اکسس پوینت‌ها و سوئیچ‌های شبکه به کاربران کمک می‌کند تا شبکه‌هایی با کارایی و امنیت بالا و مدیریت آسان راه‌اندازی کنند. شرکت میکروتیک با تمرکز بر فناوری‌های نوین و ارائه راهکارهای مقرون به صرفه توانسته است که جایگاه بسیار ویژه‌ای را در بازار تجهیزات شبکه به خود اختصاص دهد و به یکی از محبوب‌ترین برندهای فعال در این حوزه تبدیل شود.